Programma van eisen voor (her)registratie als vitreoretinaal chirurg in Nederland
Opgesteld en goedgekeurd door de Werkgroep Vitreoretinale chirurgie van het NOG – December 2019
Doel van dit document is het waarborgen van de kwaliteit van vitreoretinale (VR) chirurgie in Nederland en tegelijkertijd het bevorderen van een adequate capaciteit. De VR werkgroep constateert dat de vraag naar VR chirurgie toeneemt door toename van netvliesloslatingen, veroudering, en toename van diagnostiek van vitreomaculaire interface aandoeningen. Tevens zijn meer, specifiek niet-academische, klinieken geïnteresseerd in het leveren van VR chirurgie en zijn meer AIOS geïnteresseerd in dit subspecialisme.
VR chirurgie bestaat grofweg uit semi-spoed operaties voor netvliesloslatingen en electieve operaties voor maculapathologie en glasvochtpathologie. Binnen beide categorieën zijn er zeldzame en extra complexe ziektebeelden. Voor netvlieschirurgie zijn termijnen vastgesteld waarbinnen de patiënten moeten worden geopereerd (zie standpunt VR werkgroep 2016). Dit betekent dat iedere VR chirurg de mogelijkheid moet hebben tot het bieden van deze semi-spoedzorg of afspraken heeft gemaakt met omliggende klinieken om deze semi-spoed zorg samen te leveren. Dit is mede bedoeld om de lasten van deze zorg eerlijk te verdelen en voor patiënten de toegang tot VR semi-spoedzorg te waarborgen.
Net zoals dit geldt voor andere vormen van chirurgie, geldt ook binnen de VR chirurgie dat volumenormen bevorderlijk zijn voor de kwaliteit van de chirurgie: hoe vaker men een ingreep doet, hoe beter de resultaten zijn. Anderzijds hoort VR chirurgie bij het palet aan oogheelkundige zorg welke binnen een tertiair centrum moet worden geleverd. Deze uitgangspunten heeft de werkgroep meegenomen in onderstaande criteria.
Eisen (her)registratie vitreoretinaal chirurg
Om de kwaliteit van de VR zorg in Nederland te waarborgen en de capaciteit voor semi-acute retinachirurgie te verbeteren brengen wij een dringend advies uit om toe te zien dat:
- Alle VR-chirurgen ook bekwaam zijn in semi-acute VR chirurgie, waaronder behandeling van netvliesloslatingen. De chirurg en het operatieteam zijn toegerust om eventuele peroperatieve complicaties tijdens electieve VR chirurgie op te lossen.
- De kliniek die VR chirurgie aanbiedt draagt zorg voor voldoende capaciteit en flexibiliteit om semi-acute VR zorg, waaronder die voor netvliesloslatingen, te kunnen bieden. Inzichtelijke afspraken inzake gebruik van het operatiecomplex en beschikbaarheid van een toegewijd OK-team zijn hierbij een vereiste.
- Er vanwege continuïteit en kwaliteit van zorg, met name vanwege het grote aandeel semi-spoedzorg binnen het specialisme, regionaal en landelijk wordt ingezet op expertisecentra met ten minste twee VR chirurgen per kliniek, in plaats van in zoveel mogelijk klinieken VR chirurgie aan te bieden.
Een concrete uitwerking van bovenstaande leidt tot de volgende criteria:
- Opleiding conform de eisen van het VR fellowship (zie eisen VR fellowship).
- In een periode van 5 jaar moeten door een chirurg minimaal 500 VR ingrepen zijn verricht, waarvan behandeling van netvliesloslatingen een onderdeel is.
- Elke VR chirurg moet zowel netvliesloslatingen als maculapathologie kunnen opereren.
- Werken in een voor VR-chirurgie geoutilleerde kliniek:
- voor VR chirurgie ingewerkt verpleegkundig operatie team
- wide field operatie microscoop
- VR apparatuur en instrumentarium
- Vanwege het feit dat VR chirurgie voor een belangrijk deel semi-spoed is, moet de continuïteit in VR zorg ook buiten kantoortijden zijn gewaarborgd. Ook moet de kliniek 24/7 bereikbaar zijn voor diagnostiek en behandeling van complicaties. Indien dit niet in de eigen kliniek kan plaatsvinden moeten afspraken zijn gemaakt met nabijgelegen VR klinieken.
- Chirurgische resultaten en complicaties moeten worden bijgehouden en inzichtelijk zijn gemaakt. Deze data moeten beschikbaar zijn tijdens visitaties. Wanneer er een goed landelijk registratie systeem is dan moet een VR kliniek hier gebruik van maken.
- Per kliniek dienen vanwege continuïteit en kwaliteit van zorg zal tenminste twee VR chirurgen werkzaam te zijn. Indien dit (nog) niet het geval is en/of er sprake is van een overgangsfase, dient een plan te worden opgesteld hoe hier in de toekomst naartoe wordt gewerkt.
- Een VR fellow wordt pas opgeleid als voor hem/haar een positie als VR chirurg beschikbaar is.
- De VR werkgroep houdt een registratie bij van alle VR fellows in Nederland.
