De Federatie Medisch Specialisten, de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) en De Jonge Specialist (DJS) hebben de resultaten gepubliceerd van de eerste Loopbaanmonitor Medisch Specialisten. 10.810 Nederlandse aios en medisch specialisten (waarvan 356 oogartsen en aios oogheelkunde) gaven antwoord op meer dan 50 vragen over onder andere de werkvorm, werkdruk, ambities, arbeidsvoorwaarden, werkplezier en tevredenheid. Met dit aantal respondenten is het onderzoek representatief. Op www.loopbaanmonitormedischspecialisten.nl zijn alle resultaten in te zien en kan er geselecteerd worden op carrièrefase, leeftijd, geslacht, werkvorm, sector en verschillende specialismen.
Tussen 8 februari en 18 maart 2022 konden alle medisch specialisten (in opleiding) en ziekenhuisapothekers, klinisch chemici, klinisch fysici (in opleiding) de loopbaanmonitor invullen. Uit de loopbaanmonitor blijkt dat 96% van de Nederlandse aios en medisch specialisten trots is op het werk, en 92% enthousiast is over hun baan. 89% van de respondenten is (zeer) tevreden over de samenwerking met directe collega’s. Uit de resultaten komen ook enkele breed gevoelde knelpunten naar voren, zoals ontevredenheid over de balans tussen het werk en privéleven, en de werkdruk (beide 26%).
Werkdruk
Aios zijn het meest ontevreden over de balans tussen werk en privé (36%). Zo zegt een van de respondenten: ‘De balans tussen werk en privé blijft moeizaam, dit komt vooral doordat ik geen invloed heb op mijn rooster en er veel onregelmatigheid is van diensten.’ Bij medisch specialisten is de hoge werkdruk het vaakst de reden van ontevredenheid, met name bij de groep ‘mid-career’ (30%): ‘Door de hoge werkdruk krijg ik het gevoel een schaap met vijf poten te zijn. Bovendien is het takenpakket erg versnipperd geworden en dit drukt op mijn werkplezier.’ Weer een andere respondent zegt dat met name de administratielast een oorzaak is voor de werkdruk: ‘Ik vind de administratieve workload buitensporig, zowel binnen de patiëntenzorg als binnen het onderwijs en onderzoek.’ Een andere respondent geeft als reden aan: ‘We doen steeds complexere zorg met minder ondersteunend personeel, maar ons ziekenhuis doet helemaal niets om de werkdruk te verlichten.’ De uitkomsten laten ook zien dat 90% van de aios en 73% van de medisch specialisten minder zou willen werken. Van deze laatste groep geeft meer dan de helft aan meer dan 46 uur per week te werken, 13% meer dan 56 uur per week.
Ambities
Ondanks het feit dat veel aios en medisch specialisten een hoge werkdruk ervaren, maken ze tijd om zich ook buiten de spreekkamer voor hun patiënten in te zetten. 60% zegt een of meerdere nevenfuncties te hebben, met name binnen het ziekenhuis of binnen de wetenschappelijke of juniorvereniging. Ook valt op dat 58% van de aios en medisch specialisten gepromoveerd is of daarmee bezig is. Uit de loopbaanmonitor blijkt verder dat 91% van de aios zegt na hun opleiding te willen werken als medisch specialist, 1% heeft die ambitie niet en 8% twijfelt nog. Een aios zegt hierover: ‘Ik weet niet of ik gelukkig word in de huidige organisatiestructuur van een ziekenhuis, de mate van autonomie ervaar ik als te beperkt.’ 28% van alle respondenten geeft aan ontevreden te zijn over de invloed die zij hebben binnen de organisatie. Wat betreft langer doorwerken na de AOW-leeftijd zegt 18% van de medisch specialisten boven de 57 jaar dit te willen, 40% neemt zich voor tot de AOW-leeftijd door te gaan, en 42% zou eerder willen stoppen. Als reden zegt een respondent: ‘Overdag vind ik het een topbaan, maar ik merk dat ik naarmate ik ouder word de diensten fysiek zwaarder vind.’
Nieuw beleid
De Federatie Medisch Specialisten, LAD en DJS zien dit eerste onderzoek als een nulmeting, want de loopbaanmonitor wordt elke twee jaar herhaald om ontwikkelingen en knelpunten tijdig te signaleren, te objectiveren en oplossingen aan te dragen. De komende tijd gaan de organisaties verder onderzoeken welke conclusies en gerichte acties er aan deze uitkomsten verbonden moeten worden. De Federatie, LAD en DJS nodigen ook andere brancheorganisaties, beleidsmakers en bestuurders in de zorgsector uit om de resultaten te gebruiken om nieuw beleid vorm te geven waarmee ruimte en vertrouwen wordt geboden aan de (aankomende) medisch specialisten.
Oogheelkunde-specifieke uitkomsten
356 oogartsen en aios oogheelkunde hebben naast de algemene vragen ook de oogheelkunde specifieke vragen ingevuld. Bijna de helft van de aios wil na het afronden van de opleiding aan de slag in een algemeen ziekenhuis, 15% in een UMC en 1,3% in een ZBC. 32% heeft nog geen voorkeur. Zeeland is de minst favoriete provincie om aan de slag te gaan.
De ervaren werkdruk onder oogartsen is met 7,22 en fractie lager dan de ervaren werkdruk 3 jaar geleden (7,41). Als oorzaken worden genoemd inzet extra personeel, meer ervaring en minder volle spreekuren door covid. Oogartsen en aios die nu meer werkdruk ervaren geven als toelichting hogere werkdruk door uitval collegae, veeleisende patiënten, lange wachtlijsten en het voelen van productiedruk. De grootste bedervers van het werkplezier zijn de zwaardere casemix en het ontbreken van een passende vergoeding hiervoor, en de administratieve belasting.
De uitkomsten worden verder geanalyseerd, samen met de uitkomsten van de enquête die de BBC heeft gehouden onder de vakgroep vertegenwoordigers, samen met een analyse van de ledenadministratie. Het rapport waarin alle uitkomsten gebundeld worden, is na de zomer gereed.
Bekijk het dashboard met alle resultaten op www.loopbaanmonitormedischspecialisten.nl
Download het complete rapport
Download de spreadsheet met een overzicht van de belangrijkste resultaten.
