Geneesmiddelentekorten: hoe werken we aan oplossingen?

Al langere tijd hebben we te maken met geneesmiddelentekorten. Ook oogartsen hebben hier last van. Veel verschillende partijen werken samen aan maatregelen om tekorten te voorkomen of zo goed mogelijk op te vangen. Het NOG levert hier ook een bijdrage aan.

Geneesmiddelentekorten zijn een toenemend probleem, zoals ook uitgebreid beschreven wordt in het decembernummer van De Medisch Specialist. Het Meldpunt Geneesmiddelentekorten en -defecten ontvangt steeds meer meldingen van langdurige, ernstige tekorten. Dit heeft meerdere oorzaken. De meeste leveringsproblemen ontstaan doordat de productie vertraagd wordt, bijvoorbeeld vanwege kwaliteitsproblemen. Maar ook problemen met grondstoffen spelen een belangrijke rol.

Werkgroep Geneesmiddelentekorten van VWS
De Werkgroep Geneesmiddelentekorten van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft maatregelen en oplossingen in kaart gebracht om geneesmiddelentekorten te voorkomen of zo goed mogelijk op te vangen, zoals invoering van het meldpunt en aangepaste wetgeving voor versnelde import. In deze werkgroep zijn alle betrokken partijen vertegenwoordigd, onder andere door de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers.

Maatregelen vanuit de werkgroep VWS
Inmiddels heeft de werkgroep Geneesmiddelentekorten ruim 20 maatregelen geformuleerd en geïmplementeerd Deze kunnen een geneesmiddelentekort niet voorkomen, maar wel zo goed mogelijk opvangen. Voor medisch specialisten zijn de volgende maatregelen relevant:

• Er is een routekaart opgesteld waarin is aangegeven hoe meldingen over geneesmiddelentekorten worden afgehandeld. Hierin is ook opgenomen wanneer de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en/of het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) de beroepsgroepen informeert of om advies vraagt als er een geneesmiddelentekort ontstaat. Zo kan er bijvoorbeeld om advies worden gevraagd over een aangepast behandelplan. Dit gebeurt via de wetenschappelijke verenigingen.
• Als er sprake is van een tekort bekijkt het Meldpunt van CBG en IGJ op basis van signalen van groothandels en fabrikanten, altijd eerst of er een alternatief middel is geregistreerd in Nederland. Soms kan het tekort worden opgevangen door apotheekbereidingen. Is dit niet het geval, dan is het mogelijk om het geneesmiddel of een alternatief te importeren uit het buitenland. De IGJ geeft hier toestemming voor via een zogenaamd tekortenbesluit. Een geneesmiddel kan hierdoor sneller en makkelijker worden geïmporteerd. U kunt het overzicht van actuele geneesmiddelentekorten én tekortenbesluiten raadplegen op de site van de KNMP.
• Het Besluit Zorgverzekering is aangepast zodat ook geneesmiddelen die (eerder) niet in Nederland zijn geregistreerd worden vergoed aan patiënten als ze als vervanging dienen bij een geneesmiddelentekort.

Andere maatregelen
Er zijn ook andere maatregelen getroffen om de problemen zo goed mogelijk op te vangen. Zo is op 1 januari 2024 de Beleidsregel ‘aanhouden geneesmiddelenvoorraden’ aangescherpt. In deze beleidsregel staat dat diverse partijen in de farmaceutische industrie moeten zorgen voor een aantal weken voorraad van geneesmiddelen. Hierdoor leiden korte leveringsonderbrekingen minder snel tot een daadwerkelijk tekort.

Verder heeft ook de Europese Commissie aandacht voor de leveringszekerheid van geneesmiddelen. Zij kijkt onder andere kritisch naar het voorraadbeleid van de lidstaten. Ook het terughalen van de productie naar Europa is onderwerp van gesprek.

Wat doet het NOG?
Allereerst geeft het NOG signalen over tekorten door aan de FMS. Zo blijft de FMS op de hoogte van wat er bij oogartsen speelt en kan zij dit meenemen naar de werkgroep van VWS of in samenspraak met het NOG het tekort bespreken met IGJ en CBG. Helaas is er vaak geen oplossing op korte termijn voor de gemelde signalen.

Daarnaast verzamelt de vorig jaar opgerichte geneesmiddelencommissie signalen over tekorten en probeert hier een landelijk beeld van te krijgen. Op verzoek van de FMS heeft deze commissie een lijst van de KNO-vereniging aangevuld met geneesmiddelen waar een tekort aan is binnen de oogheelkunde. Deze lijst gaat naar de werkgroep van VWS. Deze lijst laat zien dat er op papier nog alternatieven voor medicijnen zijn, die er in werkelijkheid niet zijn. Er zal nagedacht gaan worden hoe bepaalde groepen geneesmiddelen voldoende beschikbaar kunnen blijven.

Om ervoor te zorgen dat u informatie over geneesmiddelen snel en eenvoudig kunt vinden, plaatsen we nieuwsberichten over geneesmiddelen sinds kort bij elkaar op onze website.